Phân định rõ thẩm quyền giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân các cấp

Theo đó, dự thảo Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân (sửa đổi) quy định về hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân; nguyên tắc hoạt động giám sát; quyền và trách nhiệm của chủ thể giám sát, cơ quan, tổ chức, cá nhân chịu sự giám sát và cơ quan, tổ chức, cá nhân khác có liên quan đến hoạt động giám sát; các điều kiện bảo đảm hoạt động giám sát.  

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát Dương Thanh Bình cho biết: Đến nay, dự thảo Luật được bố cục gồm 5 chương, 45 điều, giảm 46 điều so với luật hiện hành.

Một số ý kiến đại biểu Quốc hội đề nghị nghiên cứu, sửa đổi để phân định rõ thẩm quyền giám sát tối cao của Quốc hội, giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, Ủy ban của Quốc hội tập trung đối với các cơ quan Nhà nước ở Trung ương; chỉ giám sát đối với cơ quan nhà nước ở địa phương trong trường hợp thật sự cần thiết để tránh trùng lặp với hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân (HĐND).

Về nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, Điều 4 của Luật Giám sát hiện hành có điều khoản quy định chung về thẩm quyền của các chủ thể mà không xác định rõ đối tượng chịu sự giám sát, phạm vi giám sát, dẫn đến thực tiễn thực hiện còn nhiều bất cập, trùng lặp, làm giảm hiệu quả giám sát.

Để khắc phục hạn chế trên, đồng thời thực hiện chủ trương tăng cường phân cấp, phân quyền, tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng xác định: Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng dân tộc, Ủy ban của Quốc hội thường xuyên giám sát hoạt động và văn bản quy phạm pháp luật (VBQPPL) của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở Trung ương.

HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND cấp tỉnh thường xuyên giám sát hoạt động và VBQPPL của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở cấp tỉnh.

HĐND, Thường trực HĐND, Ban của HĐND cấp xã giám sát hoạt động và VBQPPL của cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền ở cấp xã.

Trường hợp cần thiết do yêu cầu của thực tiễn, Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội được tiến hành giám sát hoạt động của các chủ thể khác ở Trung ương và địa phương; HĐND và các cơ quan của HĐND cấp tỉnh tiến hành giám sát các chủ thể khác ở địa phương; nhằm kế thừa quy định của Luật Giám sát hiện hành và không bỏ thẩm quyền giám sát của Quốc hội đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân tại địa phương.

Đối với thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND tại Điều 37, một số ý kiến của ĐBQH đề nghị kế thừa quy định của Luật Giám sát hiện hành, cho rằng đây là điều cần thiết, vừa bảo đảm phù hợp cơ cấu tổ chức của HĐND, vừa phát huy hết vai trò, trách nhiệm của Tổ đại biểu HĐND.

Tuy nhiên, để khắc phục hạn chế trong thời gian qua, hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND tại một số địa phương chưa thực sự hiệu quả, cần quy định giới hạn thẩm quyền, phạm vi giám sát của Tổ đại biểu HĐND chỉ khi được HĐND hoặc Thường trực HĐND cùng cấp giao, bảo đảm phù hợp với mô hình tổ chức, điều kiện bảo đảm hoạt động của Tổ đại biểu HĐND.

Tuy nhiên cũng có một số ý kiến đề nghị không quy định thẩm quyền, hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND do thời gian qua, hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND còn ít, hình thức, chưa thật sự hiệu quả, mặt khác có thể chồng chéo với hoạt động giám sát của các chủ thể khác tại địa phương.

Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tán thành ý kiến thứ nhất, tuy nhiên, do còn nhiều ý kiến khác nhau, Uỷ ban đã chỉnh lý dự thảo luật, thể hiện cả hai phương án trên tại Điều 37 để tiếp tục xin ý kiến các đại biểu Quốc hội.